Ads Area

एशिया की प्रमुख झीलें (Major Lakes of Asia)

एशिया की प्रमुख झीलें (Major Lakes of Asia)-

  • 1. मृत सागर (Dead Sea)
  • 2. वान गोल झील  (Van Gol Lake)
  • 3. उर्मिला झील (Urmia Lake)
  • 4. केसपियन सागर या झील (Caspian Sea)
  • 5. अरल सागर (Aral Sea)
  • 6. बलकाश झील (Balkash Lake)
  • 7. इस्सिक कुल झील (Issyk Kul Lake)
  • 8. उव्स नूर झील (Uvs Nor Lake)
  • 9. बैकाल झील (Baikal Lake)
  • 10. किंघाई झील (Qinghai Lake)
  • 11. तोन्ले सैप झील (Tonle Sap Lake)
  • 12. टोबा झील (Toba Lake)
  • 13. बीवा झील (Biwa Lake)


1. मृत सागर (Dead Sea)-

  • स्थित (Located)- मृत सागर इजरायल (Israel) व जॉर्डन (Jordan) के सीमा क्षेत्र पर भ्रंश घाटी (Rift Valley) में स्थित है।
  • विशेषताएं-
  • मृत सागर में लवणीयता अधिक (Highly Saline) पायी जाती है।
  • मृत सागर में पानी का घनत्व (Density) भी अधिक है जिसके कारण मृत सागर में आसानी से तैरा (Easily floated) जा सकता है।
  • मृत सागर विश्व के स्थलीय भागों में सबसे निम्नतम बिंदु पर स्थित है। (Located at the lowest point in the terrestrial parts of the world)
  • विश्व में स्थलीय भागों में सबसे निम्नतम बिंदु मृत सागर में स्थित है। जो समुद्र तल से 403 मीटर गहरा है।
  • मृत सागर झील में जॉर्ड नदी (Jordan River) का संगम होता है। अर्थात् मृत सागर में जॉर्ड नदी आकर गिरती है।
  • जॉर्डन नदी का जल सिंचाई आदि के लिए मोड़ने के कारण मृत सागर झील सिकुड़ रही है। (It is Shrinking due to diversion of water of Jordan river for irrigation etc.)


2. वान गोल झील  (Van Gol Lake)-

  • स्थित (Located)- वान गोल झील तुर्की (Turkey) में स्थित है।
  • विशेषताएं-
  • वान गोल झील विश्व की सर्वाधिक लवणीय झील है। (Most saline lake in the world)- NCERT के अनुसार


3. उर्मिला झील (Urmia Lake)-

  • स्थित (Located)- उर्मिला झील ईरान (Iran) में स्थित है।
  • विशेषताएं-
  • उर्मिला झील ईरान की सबसे बड़ी लवणीय झील है। (Iran's largest saline lake)


4. कैस्पियन सागर या झील (Caspian Sea)-

  • स्थित (Located)- कैस्पियन सागर झील रूस, कजाकिस्तान, तुर्कमेनिस्तान, ईरान व अजरबेजान के सीमा क्षेत्र पर स्थित है।

  • विशेषताएं-

  • कैस्पियन सागर झील विश्व की सबसे बड़ी झील है। (World's largest lake)
  • कैस्पियन सागर झील विश्व की सबसे बड़ी लवणीय झील भी है। (World largest saline lake)
  • देश (Countries)- कैस्पियन सागर झील के किनारे रूस (Russia), कजाकिस्तान (Kazakhstan), तुर्कमेनिस्तान (Turkmenistan), ईरान (Iran) व अजरबेजान (Azerbaijan) जैसे देश स्थित है।
  • कैस्पियन सागर झील के किनारे अजरबेजान की राजधानी बाकू (Baku) स्थित है।
  • बाकू पेट्रोलियम (Petroleum) के लिए प्रसिद्ध है।


5. अरल सागर (Aral Sea)-

  • स्थित (Located)- अरस सागर कजाकिस्तान (Kazakhstan) व उज्बेकिस्तान (Uzbekistan) के सीमा क्षेत्र पर स्थित है।
  • प्रकार (Type)- अरस सागर एक मीठे पानी की झील (Freshwater lake) है।
  • विशेषताएं-
  • अरल सागर कजाकिस्तान की दूसरी सबसे बड़ी झील है। (Kazakhstan's second largest lake)
  • नदी (River)- अमु दरिया नदी (Amu Darya River) व सिर दरिया नदी (Syr Darya River) का संगम अरल सागर में होता है। अर्थात् अमु दरिया नदी (दक्षिण से आकर गरिती है) व सिर दरिया नदी (उत्तर से आकर गिरती है) अरल सागर में आगर गिरती है।
  • अरल सागर झील निरंतर सिकुड़ती जा रही है। (It is constantly shrinking)


6. बलकाश झील (Balkash Lake)-

  • स्थित (Located)- बलकाश झील कजाकिस्तान (Kazakhstan) में स्थित है।

  • प्रकार (Type)- बलकाश झील एक मीठे पानी की झील (Freshwater Lake) है।


7. इस्सिक कुल झील (Issyk KulLake)-

  • स्थित (Located)- इस्सिक कुल झील किर्गिस्तान (Kyrgyzstan) में स्थित है।
  • विशेषताएं-
  • इस्सिक कुल झील विश्व की दूसरी सबसे बड़ी लवणीय झील है। (World's second largest saline lake)


8. उव्स नूर झील (Uvs Nor Lake)-

  • स्थित (Located)- उव्स नूर झील मंगोलिया (Mongolia) में स्थित है।
  • विशेषताएं-
  • उव्स नूर झील मंगोलिया की सबसे बड़ी लवणीय झील है। (Mongolia's largest saline lake)


9. बैकाल झील (Baikal Lake)-

  • स्थित (Located)- बैकाल झील रूस (Russia) में भ्रंश घाटी (Rift Valley) में स्थित है।
  • विशेषताएं-
  • बैकाल झील विश्व की सबसे गहरी झील है। (World's deepest lake)
  • बैकाल झील की गहराई 1642 मीटर है।
  • आयतन की दृष्टि से बैकाल झील विश्व की सबसे बड़ी मीठे पानी की झील है। (It is the largest freshwater lake in the world by volume.) (20% भंडार)
  • बैकाल झील विश्व धरोहर सूची में सम्मिलित है। (Included in the World Heritage List.)


10. किंघाई झील (Qinghai Lake)-

  • स्थित (Located)- किंघाई झील चीन (China) में स्थित है।
  • प्रकार (Type)- किंघाई झील एक लवणीय झील (Saline Lake) है।
  • विशेषताएं-
  • किंघाई झील चीन की सबसे बड़ी झील है। (China's largest lake)


11. तोन्ले सैप झील (Tonle Sap Lake)-

  • स्थित (Located)- तोन्ले सैप झील कंबोडिया (Cambodia) में स्थित है।
  • प्रकार (Type)- तोन्ले सैप झील मीठे पानी की झील (Freshwater Lake) है।
  • विशेषताएं-
  • तोन्ले सैप झील दक्षिण पूर्वी एशिया की सबसे बड़ी मीठे पानी की झील है। (South east Asia's largest freshwater lake)
  • नदी (River)- तोन्ले सैप झील से तोन्ले सैप नदी (Tonle Sap River) का उद्गम होता है।
  • तोन्ले सैप नदी मेकोंग नदी (Mekong River) की प्रमुख सहायक नदी (Major Tributary) है।
  • तोन्ले सैप झील विश्व के 36 जैव विविधता तप्त स्थल में सम्मिलित है। (Included in world's 36 biodiversity hot spots)


12. टोबा झील (Toba Lake)-

  • स्थित (Located)- टोबा झील इंडोनेशिया (Indonesia) में स्थित है।
  • विशेषताएं-
  • टोबा झील विश्व की सबसे बड़ी काल्डेरा झील है। (World's largest caldera lake)


13. बीवा झील (Biwa Lake)-

  • स्थित (Located)- बीवा झील जापान (Japan) में स्थित है।
  • प्रकार (Type)- बीवा झील मीठे पानी की झील (Freshwater Lake) है।
  • विशेषताएं-
  • बीवा झील जापान की सबसे बड़ी मीठे पानी की झील है। (Japan's largest freshwater lake)

Post a Comment

0 Comments

Top Post Ad

Below Post Ad